Biuro Śledcze: Śledztwa w Arkham… – recenzja

Biuro Śledcze: Śledztwa w Arkham i inne tajemnice, bo tak brzmi pełny tytuł gry, to planszówka detektywistyczna oparta o wydanego już jakiś czas temu w Polsce Sherlocka Holmesa: Detektywa doradczego. Nie graliśmy w starszą wersję (jeszcze!), jednak lubimy wszelkiej maści gry detektywistyczne, więc nie mogliśmy przejść obojętnie obok Biura Śledczego. Tym bardziej, że akcja osadzona jest w świecie Mitów Cthulhu, więc koniec lat 20. XIX wieku w Stanach okraszony został mrocznymi, nienaturalnymi tajemnicami.

Gra składa się z pięciu spraw, do których rozwiązania nie potrzebujemy żadnej aplikacji ani innych wspomagaczy poza notatnikami i czymś do pisania. Podczas naszych śledztw wykorzystaliśmy jednak też tablicę korkową oraz matę zmywalną (zwykle wykorzystywaną do grania w RPG). Tytuł jest podobno przeznaczony dla 1-8 osób, ale grając całość we troje mogę wysnuć wniosek, że powinno to być 1-3, przy czym 2-3 graczy wydaje się być optymalną ich liczbą. Akurat, by przedyskutować pomysły, ale mieć też bardzo dużo z zabawy. Scenariusz zajmował nam około 3-4 godzin, przy czym do jednego z nich podchodziliśmy dwukrotnie, gdyż skończył się nam czas i uznaliśmy, że lepiej kolejny raz zacząć od nowa.

Zagadki są ze sobą luźno powiązane, całość spina wspólne tło, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, by do każdej z nich zasiadać z inną ekipą. Warto jednak przejść całość wspólnie, bo każda ze spraw stosuje trochę inne mechaniki, dzięki czemu dopiero wszystkie łącznie dają pełen obraz gry. To też coś, co bardzo mi się spodobało, bo każda ze spraw miała jakiś twist, dzięki któremu zabawa nie była wtórna i nużąca. Rozgrywając po jednej sprawie na spotkanie nie mogłem się doczekać co przygotuje dla nas kolejny scenariusz. Za każdym razem byliśmy zaskakiwani, mechanicznie Biuro Śledcze: Śledztwa w Arkham i inne tajemnice trzyma wysoki poziom.

Nieco gorzej wypadła kwestia zasad w każdej ze spraw. Graliśmy we troje i wszyscy zgodnie stwierdziliśmy, że te były opisane zbyt pobieżnie. Zabrakło chociaż jakiegoś jednego przykładu, który by rozjaśnił zastosowane w każdej sprawie rozwiązania. Przez to co jakiś czas zdarzało się, że nie byliśmy pewni czy nasze działania na 100% są zgodne z intencją autora. Jedno z rozwiązań technicznych/produkcyjnych sprawiło też, że w ostatniej sprawie straciliśmy duży kawałek fabuły. Bardziej szczegółowo – ale nadal bez spoilerów fabularnych – o problemach z każdą ze zagadek piszę niżej.

Odniosłem wrażenie, że Biuro Śledcze: Śledztwa w Arkham i inne tajemnice nie zostało wystarczająco przetestowane. Kilka razy spotykaliśmy coś, co wywoływało w nas poczucie, że po stworzeniu planszówkę od razu wydano, nie pokazując jej osobom o różnym stopniu ogrania (albo ignorując ich rady). To dość mocno wpłynęło na finalny odbiór tytułu. W skrócie mówiąc: świetna mechanicznie, fajne pomysły, ale… Do tego w grze można się niekiedy zaciąć, bo ta daje sporo swobody i nie udziela podpowiedzi. W pewnym momencie nawet żałowałem, że nie ma jakiejś opcji otrzymania delikatnej wskazówki, na przykład kosztem punktów na koniec. Do rozwiązania gra podchodzi też dość zero-jedynkowo. Szkoda, że nie ma punktów za jakieś małe cele (na zasadzie Detektywa), które w przypadku porażki mogłyby być lekkim pocieszeniem.

Kilka słów należy się też fabule, bo w końcu to nią i klimatem powinna stać gra odwołująca się do Arkham i Samotnika z Providence (H. P. Lovecrafta). Właściwie wszystkie śledztwa intrygowały początkową zagadką i całą otoczką. Wiedząc – jako śledczy gracze zdają sobie sprawę, że we wszystkim maczają łapy paranormalne siły – że coś nadprzyrodzonego powinno mieć miejsce szuka się tego pod każdym kamieniem. Rozwiązania fabularne jednak momentami mocno odbiegały od tego, czego się spodziewaliśmy. Kilka razy odnieśliśmy wrażenie, że są wręcz „od czapy”, dorzucone chyba tylko po to, by zaskoczyć czymś dziwnym. Końcowe opisy rozwiązań też nie zawsze wyjaśniały wszystko wystarczająco dokładnie.

W instrukcji widnieje informacja, że Znajomość twórczości pisarza nie jest jednak konieczna, żeby doprowadzić do końca pełne tajemnic śledztwa, jednak mam wrażenie, że osobom nieznającym Mitów gra może wydać się zbyt dziwna (fabularnie). Jedna ze spraw była tak poprowadzona, że znając dość pobieżnie – chociaż gramy w Zew Cthulhu i mam sporo Lovecrafta na półce – w życiu bym nie wpadł (i nie wpadłem) na rozwiązanie. Dopiero ktoś mocno siedzący w temacie może wychwycić pewne wskazówki. Czy sprawę dało się rozwiązać bez tej wiedzy? Tak! Czy w pełni świadomie, rozumiejąc co się dzieje? Nie do końca.

Decydując się na Biuro Śledcze: Śledztwa w Arkham i inne tajemnice należy mieć świadomość, że w grze jest bardzo dużo czytania. I dobrze, bo teksty są napisane ładnym językiem, pełne przymiotników kojarzących mi się z twórczością Samotnika z Providence. Deszcz jest mokry, smród wyrazisty, a dziwne rzeczy dziwne. Bardzo dobrze, że nie potraktowano tego po macoszemu, bo to w końcu – obok mechaniki i logicznych powiązań – najważniejszy element gry. Nie przypominam sobie żadnej wpadki, na którą zwróciłbym uwagę.

Poniżej znajdują się konkretne uwagi do poszczególnych spraw. Nie zawierają informacji ani spoilerów fabularnych, ale opisują np. mechaniki i problemy.

Sprawa I

Pierwszy kontakt z grą Biuro Śledcze: Śledztwa w Arkham i inne tajemnice, więc spodziewaliśmy się taryfy ulgowej. Poszło nam nieźle, jednak w pewnym momencie stanęliśmy przed zagwozdką: czy możemy pójść do lokalizacji, której numer nie padł w tekście? Ostatecznie stwierdziliśmy, że chyba nie i to utrudniło nam nieco zadanie. Zagadka była interesująca i angażująca, jednak ostateczne rozwiązanie pozostawiło nas lekko zmieszanymi, nie do końca usatysfakcjonowanymi.

Sprawa II

Początek scenariusza i lekkie zaskoczenie mechaniczne. Fajnie! Poza rozczarowującym (ale zaskakującym jak dla nas) zakończeniem nie mam się do czego przyczepić. Ciekawy klimat, wciągająca fabuła, możliwość wykorzystania tablicy korkowej.

Sprawa III

Mechaniczny wymiatacz! Świetne rozwiązania, powiew świeżości i zaskoczenie. Do tego lekka zagwozdka z zasadami, ale wydaje mi się, że ostatecznie wybrnęliśmy z tego zgodnie z RAW (rules as written – dosłowny zapis zasad) i RAI (rules as intended – zamysł stojący za zasadami). Momentami niejasne czy raczej dziwne wrzutki fabularne jestem w stanie puścić w niepamięć dzięki mechanice, która grała tutaj pierwsze skrzypce. Spory minus jednak za wąskie gardło, na które napotkaliśmy – musieliśmy zrobić konkretną rzecz, by móc pójść dalej. Ostatecznie udało się nam na to wpaść, trochę dzięki koledze, trochę dzięki próbom i błędom. Szkoda jednak, że rozwiązano to właśnie tak. Tak czy inaczej to chyba najlepsza sprawa w zestawie.

Sprawa IV

Kolejne zadanie i znów wywrócenie mechaniki do góry nogami. Sprawa opierała się bardzo mocno na czytaniu (było go naprawdę bardzo, bardzo dużo), ale znów była pomysłowa i angażująca. Świetnie też nakreśliła całe tło fabularne, więc nie mieliśmy żadnego problemu ze zorientowaniem się o co chodzi. Prawie bez zarzutów, poza jednym drobiazgiem – nie rozwiązaliśmy sprawy całkiem dobrze, przez jedno (JEDNO!) słowo, które było użyte w pewnym miejscu dość nieprecyzyjnie. To zmyliło mnie na tyle, że pobieżnie potraktowałem sprawę, a Kasia i nasz kolega Tomek przyznali mi rację – to nie to (a jednak to było to). Za to minus, jednak fabularnie była to wg mnie najfajniejsza sprawa.

Sprawa V

Zostaliśmy rzuceni na głęboką wodę, nie za bardzo wiedząc (fabularnie) co się dzieje. Tak niestety zostało do końca gry, bo instrukcja mówiła o tropach W-…, których po prostu nie było w księdze sprawy. Dziwne, ale nie chciałem się wczytywać dokładnie w późniejsze strony, by nie spoilować sobie fabuły. Okazało się, że ktoś genialnie ukrył tropy W-… pod tymi z literką P. Nie pomyślano, by wrzucić tam ukośnik (P/W) czy w zasadach napisać, na której stronie są ślady W-… Zabrakło tutaj wg mnie testów na ludziach, bo przy odpowiedniej grupie chyba ktoś musiałby napotkać taki problem. Dzięki sprytowi Kasi udało nam się jednak rozwiązać zagadkę, mimo że fabularnie błądziliśmy dość mocno. Swoją drogą ostatnia sprawa bardzo mocno przypominała mi grę Discover: Nieznane Lądy.